Verimli bir rota planlama süreci, birçok farklı değişkene dayanmaktadır ve bunların içerisinde gezgin satıcı problemi gibi çeşitli aksaklıklarla karşılaşılır. Hedeflenen rotanın en verimli şekilde belirlenmesi için 15 farklı şehir üzerinde 87 milyardan fazla olası gidiş-dönüş seçeneğinin olabileceğini düşünün. Bu, ‘gezgin satıcı problemi’ olarak bilinir ve teslimat, hizmet veya taşımacılık sektöründe aktif olan her işletme için son derece maliyetli ve zor bir durumdur.

Günümüz teknoloji çağında, gezgin satıcı problemini çözmek için yalnızca sağlam algoritmalara ve ciddi bir hesaplama gücüne ihtiyaç duymuyoruz, aynı zamanda üçüncü taraf yazılım çözümlerine de ihtiyaç duyuyoruz. Aşağıda, bu karmaşık problemin ne olduğunu, neden bu kadar zor olduğunu ve bunun çözümlerini keşfedeceğiz.

Gezgin Satıcı Problemi

Gezgin satıcı problemi (TSP), belirli bir durak listesi ve bu duraklar arasındaki mesafelerle tanımlanır; amacı ise her bir durakta ziyaret edilmesi ve başlangıç noktasına dönülmesi gereken en kısa ve verimli rotayı belirlemektir. Yıllar boyunca özellikle saha hizmetleri, taşımacılık ve teslimat şirketleri gibi rota planlamasına dayalı işletmeler için TSP, karmaşıklığı nedeniyle önemli bir sorun olmuştur.

Her bir durakla birlikte, potansiyel rotaların permütasyonları artar. Böylece belirli bir rota üzerinde düşünmenin bile karmaşık hale geldiği bir duruma yol açar. Bu, tek bir başlangıç noktası ve birkaç durakla bile karmaşık görünebilir ancak ulusal veya hatta global ölçekte rota planlamaya başladığınızda, bu karmaşıklık boyutu hayal edilemez seviyelere çıkar.

Neden 2023’te Gezgin Satıcı Problemi Hala Zor?

Gezgin satıcı problemi, 1930 yılında matematikçi Karl Menger tarafından tanımlanmıştır ve o zamandan beri birçok çözüm önerisi ve algoritma geliştirilmiştir. Ancak, her yeni durakla olası rota sayısı katlanarak artar ve bu durum çözümü son derece zorlaştırır.

Gerçek dünyada, en kısa rotayı belirlemek, sadece varış noktaları ve mesafelerle ilgili değildir; aslında, çeşitli faktörler devreye girer. İşte bu karmaşıklığa yol açan bazı örnekler:

• Zaman pencereleri ve planlanan toplantılar: Eğer teslimat görevlileriniz veya satış elemanlarınızın belirli sürelerde teslimat yapması veya toplantılara katılması gerekiyorsa, sadece mesafe faktörünü dikkate almak yeterli olmaz. Hangi durakta ne zaman olunması gerektiği de hesaplamalarınıza dahil edilmelidir. Bu durum, gezgin satıcı problemine Zaman Pencereli Araç Yönlendirme Problemi (VRPTW) adı verilen yeni bir boyut ekler.
• Araç kapasiteleri ve teknisyen nitelikleri: Özellikle taşımacılık sektöründe her paketin nakliye açısından özel gereksinimleri olabilir. Bunun yanında, her aracın toplam yükleme kapasitesini de göz önünde bulundurmalısınız. Hizmet sektöründe ise, her teknisyenin eşsiz yeteneklerini ve belirli bir işe uygun olup olmadığını göz önünde bulundurmanız gerekebilir. Bu, Kapasiteli Araç Yönlendirme Problemi (CVRP) olarak adlandırılan başka bir boyut ekler.
• Teslim alınan ve teslim edilen malzemelerin planlanması: Eğer işletmeniz geri dönüştürülebilir ambalaj veya malzeme teslim ediyorsa, tersine lojistik büyük bir önem kazanır. En verimli hizmeti sunmak için hem teslimatları hem de alımları tüm rotalara dahil etmeniz gerekir. 
• Müşteri önceliklerinin dikkate alınması: İşletmenizin etkili bir şekilde işlemesi için, personelinizin görevleri doğru bir şekilde önceliklendirmesi gerekir. Eğer rotalarınızı takip eden sürücüler öncelikleri dikkate almıyorsa sadık müşterileri kaybetme riskiyle karşılaşabileceksiniz.
• Sürücüler arasında iş yükünün dengelenmesi: Rota planlama sürecinde, sürücülerin iş yüklerini dengede tutmak önemlidir. Bir sürücünün başa çıkamayacağı bir iş yükü, ne kadar “verimli” olursa olsun, işe yaramayabilir.  İyi iş yükü dengesi fazla mesaiyi azaltmanıza ve sürücü maliyetlerini düşürmenize yardımcı olur ve tüm sürücülerin her zaman belirlenen çalışma saatleri kadar çalışmasını sağlar. 

2023’te bu karmaşıklıkların çözümü için çeşitli yazılımlar ve algoritmalar bulunmaktadır. Örneğin, optimizasyon algoritmaları ve yapay zekâ, rotaları daha verimli bir şekilde planlamak için kullanılmaktadır. Algoritma tabanlı çözümler bu karmaşık problemleri çözmede yardımcı olabilir. Bu tür araçlar, değişkenleri ve farklı senaryoları hızla işleyerek, en uygun rota kombinasyonlarını belirleyebilmektedir.

Gezgin Satıcı Problemi, işletmeler için önemli bir sorun olmaya devam etse de günümüz teknolojisi ile bu sorunu çözmek ve iş verimliliğini artırmak mümkün hale gelmiştir. Geovision teknolojileri ile tanışarak en uygun rotaları belirleyin ve müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutarak işletmenizi büyütün!

Geovision Group 2005 yılından beri partnerlerinin en doğru noktalarda olmasını, en uygun stratejileri uygulamasını ve bir bütün olarak satış performanslarını artırmasını sağlar. Rota Planlama Yazılımlarının sizlere sağlayacağı faydalardan siz de haberdar olun!